อันที่จริงความรู้ผมก็งูๆปลาๆนะครับ พอดีไปอ่านเจอมา ก็พยายามสังเขปกันเข้า ประกอบกับพอจะมีประสบการณ์ตรงอยู่บ้างครับ
เรื่องการวางแนวสายอากาศนั้น เขาบอกไว้ว่าอย่างนี้ครับ....
ความแรงของสัญญาณระหว่างแต่ละสถานีจะสูงสุด เมื่อทั้งสองสถานีตั้งสายอากาศในแนวเดียวกัน
การติดต่อแบบระยะสายตา line of sight ควรที่จะต้องตั้งสายอากาศของทั้งสองสถานีให้ตรงกัน การเบี่ยงแนวไป 45 องศาจะทำให้สัญญาณลดทอนลงได้ถึง 3db
และหากเบี่ยงแนวไป 90 องศา (แนวนอนกับแนวตั้ง) ก็จะลดทอนได้ถึง 20db หรือมากกว่า ในสถานการณ์ที่สัญญาณอ่อนมากๆ การลดทอนสัญญานหมายถึงการติดต่อกันไม่ได้เลย
การตั้งสายอากาศแบบแนวตั้ง (veritcal polarization) เหมาะสำหรับการออกอากาศในทุกทิศทาง เช่น สถานีโมบายล์
การตั้งสายอากาศแบบแนวนอน (horizontal polarization) เหมาะสำหรับการออกอากาศกระจายเสียง เช่น สถานีวิทยุ FM บันเทิง หรือ TV บางคนบอกว่าที่เลือกให้ FM, TV ออกอากาศในแนวนอน เพราะหลีกเลี่ยงการรบกวนจากสถานีสื่อสารที่ตั้งสายอากาศในแนวตั้ง อีกทั้ง สัญญาณรบกวนต่างๆที่มนุษย์สร้างขึ้น เช่น หัวเทียน ล้วนเป็นการกระจายคลื่นในแนวตั้งทั้งสิ้น จึงต้องบิดแนวสายอากาศหนี
การแพร่กระจายคลื่นในระยะทางไกล ระนาบของสัญญาณอาจเปลี่ยนได้เสมอ ดังนั้น สำหรับระยะทางไกลมากๆ การส่งด้วยแนวตั้งหรือแนวนอน อาจไม่มีผล อย่างไรก็ดี ควรที่จะตั้งแนวของสายอากาศของสถานีที่ต้องการติดต่อให้ตรงกันเข้าไว้ ไม่ว่าจะนอนหรือตั้งก็ตาม
การส่งโหมด SSB บน VHF นั้น ไม่มีกฎตายตัวว่าต้องตั้งสายอากาศในแนวใด ไม่เกี่ยวกับโหมด SSB หรือ FM แต่อย่างใด
แต่สำหรับสายอากาศทิศทาง (yagi) ควรที่จะตั้งสายอากาศในแนวนอน เหตุผล ท่านว่า นั่นเพราะลักษณะการแพร่กระจายคลื่นของตัวสายอากาศ(ทิศทาง)เองต่างหากที่เป็นตัวกำหนด
เมื่อวางสายอากาศ(ทิศทาง)ในแนวนอนขนานกับพื้นโลกแล้ว มุมการยิงจะวิ่งขึ้นฟ้าไปได้มากกว่าที่จะวางในแนวตั้ง ซึ่งการยิงขึ้นฟ้านี้เหมาะกับการติดต่อ EME หรือสะท้อนชั้นบรรยากาศ(tropo) แต่ถ้าตั้งสายอากาศ(ทิศทาง)ในแนวตั้ง มุมการยิงจะไม่ขึ้นฟ้ามากนัก หากแต่มุมกวาดของทิศทางด้านหน้าสายอากาศจะกว้างกว่า สถานีแห่งหนึ่งในประเทศออสเตรเลีย ตั้งสายอากาศเล่น EME ในแนวตั้ง(ที่ทำเช่นนี้ได้เพราะ มุมของดวงจันทร์ในประเทศซีกโลกใต้อยู่ต่ำมาก ไม่ต้องเงยสายอากาศก็ยิงโดน) ขณะที่สถานีอื่นๆมักตั้งในแนวนอน เพราะต้องเงยสายอากาศตามดวงจันทร์ไปเรื่อยๆ
อันที่จริง ท่านจะเลือกวางแนวสายอากาศแบบใดก็ได้ สถานี EME ต่างประเทศหลายแห่งเลือกใช้สายอากาศแบบ X เลือกส่งออกอากาศในแนวตั้งหรือนอนได้ บางสถานีใช้วิธีการบิดแกนสายอากาศจากแนวตั้งให้เป็นแนวนอนได้ เมื่อรับแนวนอนไม่ได้ จะบิดสายอากาศเป็นแนวตั้งซึ่งอาจรับได้ หรืออาจรับได้ที่มุมอื่น นั่นเ้พราะสัญญาณเกิดการเปลี่ยนระนาบ ที่เรียกว่า ปรากฎการณ์ฟาราเดย์ (Faraday effect หรือ Faraday rotation)
สำหรับการติดต่อกันโดยตรง(ไม่ได้สะท้อนดวงจันทร์หรือสะท้อนชั้นบรรยากาศ)ในประเทศไทย สถานีหลายแห่งมักวางแนวสายอากาศในแนวนอน เหตุผลหนึ่งคือ ลด(หลบ)การรบกวนของสัญญาณ FM ที่ล้วนส่งในแนวตั้ง และเป็นการวางแนวไว้เพื่อติดต่อ EME กับ tropo
ต้องลองครับ
ปล. ยังมี Circular Polarization อีกแบบหนึ่ง คลื่นจะเดินทางเป็นวงกลม ยังต้องเลือกอีกว่าจะวนซ้าย หรือวนขวา
ที่มา
http://www.astronwireless.com/topic-archives-antennas-polarization.asp
